برنامه ریزی راهبردی مدل ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک(SPACE)

به‏منظور غلبه بر محدودیت‏های روش‏های موجود، مدل SPACE به‏عنوان شکل توسعه یافته‏تری از مدل ماتریس BCG ارائه شده‏است. محورهای ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک نشان‏دهنده‏ی دو بعد درونی و بیرونی صنعت می‏باشد. توان مالی (FS) و مزیت رقابتی (CA) از جمله شاخص‏های اصلی عوامل داخلی  صنعت بوده و دو عامل ثبات محیط (ES) و توان یا استحکام صنعت (IS) نیز از جمله شاخص‏های اصلی عوامل خارجی می‏باشند.

•          قوت و توان مالی (FS): شامل نرخ بازگشت سرمایه، میزان سرمایه، میزان سرمایه در گردش، نسبت‏های مالی و قدرت نقدینگی، جریان نقدینگی، سهولت خروج از بازار، و میزان ریسک‏پذیری تجارت می‏باشد.

•          مزیت رقابتی (CA): شامل سهم بازار، کیفیت تولیدات و محصولات، دوره‏ی عمر محصول، میزان وفاداری مشتریان، ظرفیت رقابتی، دانش فنی و میزان کنترل بر منابع کالا و توزیع‏کنندگان می‏باشد.

•          ثبات محیط (ES): شامل تغییرات تکنولوژیک، روند تغییر تقاضا، نرخ تورم، قیمت محصولات رقبا، موانع ورود به بازار، فشارهای رقابتی و کشش قیمتی تقاضا می‏باشد.

•          استحکام و توان صنعت (IS): شامل پتانسیل رشد و سودآوری، ثبات مالی، آگاهی تکنولوژیک، سرمایه و منابع مورد استفاده، سهولت ورود به بازار، و ظرفیت‏های مورد استفاده می‏باشد.

برحسب این‏که موقعیت استراتژیک شرکت در کدام‏یک از مناطق چهارگانه‏ی مدل قرار داشته‏باشند، چهار استراتژی زیر پیشنهاد می‏شود:

11.      تهاجمی

12.      رقابتی (ترکیبی)

13.      محافظه‏کار

14.      تدافعی

هنگامی‏که نوع استراتژی سازمان تهاجمی باشد، نشان‏دهنده‏ی آن است که سازمان در بهترین شرایط ممکن قرار دارد و می‏تواند با استفاده از نقاط قوت خود، از فرصت‏های موجود حداکثر استفاده را نماید، نقاط ضعف خود را برطرف نماید و جلوی تهدیدهای خارجی را بگیرد.

بنابراین، سازمان در حالت تهاجمی با استراتژی‏های رسوخ  در بازار، توسعه‏ی محصول، یکپارچگی عمودی به پایین، یکپارچگی عمودی به بالا، یکپارچگی افقی و تنوع همگون، تنوع ناهمگون، تنوع افقی یا استراتژی ترکیبی به بستگی به شرایط خاصی دارد، مواجه می‏شود.

هنگامی‏که مختصات بردار ارزیابی سازمان در منطقه‏ی محافظه‏کار قرار گیرد، بدین معنی است که سازمان باید نقاط قوت و شایستگی‏های کلیدی خود را حفظ نماید و خود را در معرض ریسک‏های بزرگ قرار ندهد. اغلب، استراتژی‏های محافظه‏کارانه شامل تمهیدات لازم برای ارتقا بهره‏وری و رسوخ محدود در بازار، افزایش محدود ظرفیت تولید وغیره می‏باشد.

در حالت تدافعی شرکت باید نقاط ضعف خود را برطرف نموده و جاوی تهدیدهای محیطی رل بگیرد. استراتژی‏های تدافعی شامل کاهش یا حذف بعضی از فعالیت‏ها، فروش یا واگذاری بخش‏های زیان‏ده سازمان، انحلال و تنوع همگون می‏باشد. و سرانجام، در حالت رقابتی، سازمان باید استراتژی‏های رقابتی شامل یکپارچگی عمودی به بالا، یکپارچگی عمودی به پایین، یکپارچگی افقی، رسوخ در بازار، توسعه‏ی بازار، توسعه‏ی محصول و تشکیل مشارکت را اجرا نماید.